Burgemeester: ‘Bloemen zijn prachtig, maar van voorbijgaande aard’

gemeente barneveld

Jacco van der Tak, burgemeester Barneveld

Column: Jacco van der Tak, burgemeester Barneveld

In de zomer van 2007 was ik in Polen voor een internationale ‘summerschool’. Tijdens het verblijf in de stad Krakau hadden we, naast het volgen van colleges, de gelegenheid om een bezoek te brengen aan concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau. De toegangspoort met de tekst erboven ‘Arbeit macht frei’, het spoor, de barakken. Het maakte diepe indruk. Het is onvoorstelbaar wat op deze plek, en op veel andere plekken tijdens de Tweede Wereldoorlog, heeft plaatsgevonden. Vernietigend en gruwelijk.

ONMENSELIJKHEDEN

Afgelopen maandag, 27 januari, werd herdacht dat 80 jaar geleden het kamp Auschwitz-Birkenau werd bevrijd. In het kamp zelf luisterden wereldleiders naar de verhalen van enkele overlevenden. Er werd verteld over de vernederingen en onmenselijkheden aldaar. Een gitzwart tijdperk uit de geschiedenis met vele slachtoffers die we niet mogen vergeten. Terecht werd er gewezen op onze verantwoordelijkheid nu om stelling te nemen tegen het opkomende antisemitisme.

IN STEEN BEITELEN

Ook in Barneveld hebben we stilgestaan. Afgelopen maandag was op begraafplaats de Plantage een waardige samenkomst voor hen die zijn vervolgd en vermoord in concentratiekampen. De herdenking was bij het Holocaustmonument. Een eigen plek voor deze geschiedenis in Barneveld. Om nooit te vergeten en om als het ware de verhalen in steen te beitelen.

Op het monument, ontworpen door beeldhouwer Gerard Overeem, die afgelopen dinsdag overleed, staat in het Herbreeuws een tekst afkomstig uit het bijbelboek Job (19, vers 23-24). Gerard Overeem gaf daaraan deze vertaling:

‘Ik wilde dat mijn ellende werd opgeschreven in een boek, met een stalen pen in lood gekrast, gehouwen in een rots voor eeuwig.’

Vorige week was ik op bezoek bij de Eben-Haëzerschool in Barneveld, omdat ze voor de Holocaustherdenking waren uitgenodigd. Om deze plechtigheid te begrijpen, hadden we vooraf op school een gesprek over de betekenis van herdenken, het vieren van vrijheid en over de holocaust. En ook hoe we hiervan leren voor de toekomst. Want, als we dit niet doen, dan doen we hen, alle nabestaanden en ieder van ons te kort.

DE WAARDE VAN HERDENKEN

Het was belangrijk dat de leerlingen bij de plechtigheid waren. Dat nieuwe generaties leren over het verleden en de waarde van herdenken al jong meekrijgen. En ook dat ze leren verantwoordelijkheid te nemen en zich in willen zetten voor onze vrijheid. Door bijvoorbeeld waakzaam te zijn als groepen mensen worden ‘weggezet’.

STENEN VERDWIJNEN NIET

Alle aanwezigen mochten na afloop een steen neerleggen bij het monument. Een oud Joods gebruik dat mogelijk nog stamt uit de oudtestamentische tijd. Als teken van respect aan de Joodse slachtoffers en als symbool van onvergankelijke liefde en eeuwigdurende herinnering. Want bloemen zijn prachtig, maar van voorbijgaande aard. Na verloop van tijd toch uitgebloeid, verlept, vergaan. De schoonheid voorgoed verdwenen. Stenen hebben dat niet. Ze verdwijnen niet, ze blijven bestaan. Zo merkte ook een leerling op van de Eben-Haëzerschool tijdens ons gesprek.

Samen herdenken is verhalen ‘beitelen’ in gedachten en verhalen levend houden. Herdenken zet je ook aan het denken. Over medemenselijkheid in onze tijd. Het goede doen vandaag de dag. Hoe we nu verantwoordelijkheid nemen. Over hoe we met elkaar leven in vrijheid. Het liefst nog eens 80 jaar of zelfs nog meer voor alle toekomstige kinderen. Als ieder hier een steentje aan bijdraagt, dan moeten we hierin toch een weg kunnen vinden?

Reageren?

Mail naar [email protected]