College van B&W presenteert structureel sluitende programmabegroting

De keuzes van vandaag bepalen het realiseren van de opgaven in de toekomst.En deze opgaven zijn fors. Denk aan het realiseren van voldoende en effectieve jeugdzorg met minder middelen (hervormingsagenda Jeugd), het aanpakken van netcongestie en invulling geven aan de warmtetransitie, het verbeteren van bereikbaarheid en mobiliteit, het vormgeven aan een waardevol landelijk gebied met daarbinnen een hoogwaardige landbouwsector in balans met de natuur en met aandacht voor levendige dorpen, het investeren in de leefomgeving met aandacht voor veiligheid, groen en duurzaamheid, het realiseren van nog meer betaalbare woningen en nieuwe concepten zoals flexwoningen, het bieden van de hoognodige ontwikkelruimte aan onze ondernemers, het beter benutten van het potentieel van arbeidskrachten via omscholing, een proactief public affairs- en lobby beleid gericht op onze gemeentelijke opgaven en een sterke bedrijfsvoering en het uitbouwen van onze realisatiekracht

Maar de realiteit van morgen is er vandaag nog niet. Daarom staat in deze programmabegroting verantwoorde groei centraal. Er zijn aanzienlijke investeringen nodig in de leefomgeving. We treffen in 2025 de benodigde voorbereidingen voor de investeringen door te zorgen voor de benodigde extra middelen. Voor komend jaar is al bij de Kadernota 2025 voor € 26 miljoen aan kredieten opgenomen voor het Uitvoeringsplan Meerjareninvesteringsplan (MIP) 2025. Vanaf 2026 willen we tevens extra financiële ruimte realiseren om majeure investeringen in de toekomst te kunnen doen. Onze hoofdopgave is om als gemeente op een verantwoorde wijze de schaalsprong door te maken richting 2040.

De gemeente Barneveld van morgen is alleen te bereiken door samenwerking. Samenwerking met inwoners, ondernemers, verenigingen, organisaties en maatschappelijke partners. De opgaven en investeringen zijn fors en de vraag om extra financiële ruimte zal impact en maatschappelijk effect hebben. Ombuigingen en het verhogen van de gemeentelijke belastingen zijn onontkoombaar. In nauwe samenspraak met de samenleving en bijbehorend participatietraject zullen keuzes gemaakt worden. Nu de noodzakelijke voorbereidingen treffen voor de gemeente Barneveld van morgen. Nog voor de begrotingsbehandeling zal het college de raad informeren hoe zij het participatietraject hierover wil inrichten.

De gemeente Barneveld is een financieel gezonde gemeente. Voor het realiseren van de ambities en opgaven zijn wel extra middelen nodig, terwijl tegelijkertijd de inkomsten vanuit het Rijk afnemen en taken toenemen. De komende jaren zou sprake zijn van een oplopend financieel tekort, waar de gemeente Barneveld niet uniek in is. Met ingang van deze begroting maken we een start met een bezuinigingsopgave van structureel € 4-5 miljoen, gericht op een (meerjarige) sluitende begroting. Daarnaast is er een extra maatregelenpakket van structureel € 5 miljoen om gefaseerd extra financiële ruimte te creëren vanaf 2026 voor beleidsimpulsen en majeure investeringen. Daardoor is er meerjarig een begroting waarvan de structurele uitgaven gedekt worden door structurele inkomsten. Hier is de bezuinigingsopgave al in opgenomen.

Het college kiest ervoor de opbrengst van de onroerendezaakbelasting (OZB) in 2025 te laten stijgen met de inflatiecorrectie van 4,7% met daarbij een extra verhoging van 2,5%; in 2025 in totaal 7,2%. Naast een reguliere stijging van de tarieven door inflatie, stijgen sommige tarieven ook door een hogere toerekening van de overheadkosten. De gemeente Barneveld rekent al jaren minder overheadkosten toe aan de tarieven dan werkelijk gemaakt, waardoor inkomsten achterblijven. Dit is ook als zodanig benoemd in het advies van de rekenkamercommissie dat vorig jaar december is behandeld. Zo nemen de kosten voor onder andere afvalstoffenheffing en rioolheffing in 2025 toe met respectievelijk 6,5% en 7%.

Gelijktijdig met de programmabegroting is de Tweede Tussenrapportage over 2024 gepresenteerd. We verwachten dat in 2024 het tekort van 2,0 miljoen zal worden bijgesteld in een overschot van 2,7 miljoen. De oorzaken van deze positieve bijstelling zijn voor het overgrote deel incidenteel van karakter. Bijna de helft van het voordeel betreft een hogere bijdrage van het Rijk uit het gemeentefonds van € 2,3 miljoen. Een andere belangrijke budgetbijstelling is een incidenteel voordeel van € 1,4 miljoen op rente en afschrijvingen op basis van de stand van de investeringen.

Op 5 november bespreekt de commissie Bestuur van de gemeenteraad de door het college voorgestelde programmabegroting. Op 13 november beslist de gemeenteraad over de begroting. Beide vergaderingen kunt u live en achteraf volgen via www.barneveld.nl/live.